طرح بانك اطلاعات پروژه هاي تحقيقاتي و مدارك علمي آب با تأكيد

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 7 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏طرح بانك اطلاعات پروژه هاي تحقيقاتي و مدارك علمي آب با تأكيد بر تهيه مدرك
‏فصلنامه اطلاع رساني. دوره 13 ، شماره 2 زمستان 1376‏
 
‏كليدواژه‎‏ ها
‏… آب … بانك اطلاعاتي … منابع آب … طرح‎‏هاي تحقيقاتي … استاندارد
چكيده
هدف از اجراي اين طرح، جمع آوري و سازماندهي اطلاعات مربوط به پروژه هاي تحقيقاتي و مدارك علمي آب است. اطلاعات گردآوري شده به همراه چكيده آن‎‏ها با استفاده از دستورالعمل US MARC BIBLIOGRAPHIC FORMAT 1995‏ به كاربرگه ها منتقل و پس از انجام كنترل‎‏هاي لازم به ماشين وارد شده است. تاكنون اطلاعات مربوط به 5000 مدرك (مقاله سمينار، گزارش تحقيقاتي، پايان‎‏ نامه، مقاله مجله) وارد ماشين شده و بازيابي اطلاعات و مدارك توأماً امكان‎‏پذير است. مدارك به زبان‎‏هاي فارسي، انگليسي، فرانسه، آلماني و روسي، و توصيفگرها به دو زبان فارسي و انگليسي است.
‏در سال 1374 بنا به نياز وزارت نيرو به اين بانك اطلاعاتي، قرارداد همكاري چهار سال هاي بين اين وزارتخانه و مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران منعقد گرديد. در وزارت نيرو كليه امور پژوهشي آب زيرنظر شوراي تحقيقات آب انجام مي‎‏گيرد. در واقع اعضاي اين شورا براي تصويب طرح‎‏هاي تحقيقاتي مربوط به آب در وزارت نيرو، به يك بانك اطلاعاتي از مدارك تحقيقاتي كار شده در دانشگاه ها و مؤسسات تحقيقاتي كشور نياز دارند تا در اسرع وقت بتوانند به اطلاعات و چكيده اي از مدارك، يا در صورت لزوم به اصل آن‎‏ها دسترسي حاصل نمايند.
هدف از اجراي اين طرح جمع آوري و سازماندهي اطلاعات مربوط به پروژه هاي تحقيقاتي و مدارك علمي آب در موضوعات زير است:
هيدرولوژي، صنايع آب آشاميدني، مديريت بهره برداري از آب، حقوق آب، آلودگي آب، توزيع آب، آب‎‏هاي زيرزميني، آب‎‏هاي سطحي، نزولات جوي، آلودگي دري، آبياري و زهكشي، كنترل سيلاب، كيفيت آب، طبقه‌بندي كيفيت آب، سدسازي و صنايع ذيربط، ارتباط خاك و آب، اقتصاد آب، آب و جمعيت، خاك شناسي، زمين شناسي و زلزله، ژئوفيزيك، ژئو تكنيك، استانداردهاي آب.
اطلاعات گردآوري شده پس از انجام كنترل‎‏هاي لازم به رايانه وارد مي‎‏شود و مي‎‏توان از طريق نام نويسنده، نام سازمان، عنوان، توصيفگر، كليد واژه، نام سازمان يا اسامي افراد (چنانچه توصيفگر واقع شده باشند)، اسامي جغرافيايي، ناشر، منبع، سال و چكيده به بازيابي اطلاعات و در صورت لزوم به بازيابي اصل مدرك اقدام كرد.
‏مراحل انجام كار
‏ابتدا دانشگاه ها و مؤسسات تحقيقاتي كه در زمينه آب و موضوعات مورد قرارداد فعاليت تحقيقاتي داشتند شناسايي شدند و با توجه به يكي از اهداف مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران كه استاندارد كردن فعاليت‎‏هاي اطلاع‎‏رساني مركز براي وصل شدن به شبكه هاي اطلاعاتي جهاني است، بخش رايانه مركز با بهره‎‏ گيري از دستورالعمل US MARC BIBLIOGRAPHIC FORMAT 1995‏ به طراحي كاربرگه ها اقدام نمود. تاكنون كاربرگه هاي مربوط به گزارش‎‏هاي تحقيقاتي، پايان نامه ه، مقالات سميناره، و مقالات مجلات تهيه شده و كار برگه مدارك استاندارد و نقشه در دست نهيه است. ابتدا كاربرگه ها به طور آزمايشي مورد استفاده قرار گرفتند و پس از رفع اشكالات و انطباق با وضعيت مدارك فارسي و انجام تصحيحات لازم، براي كار وسيع آماده شدند. مدارك گردآوري شده پس از آماده
‎‏ سازي و شماره گذاري با استفاده از اصطلاحنامه هاي زير نمايه سازي شدند:
1.Thesaurus of water resources terms‏،
2.TEST (Thesaurus of Engineering and Scientific Terms)‏،
3.Ei Thesaurus‏،
4.SPINES Thesaurus‏،
5.Thesaurus of Law.
‏كليدواژه هاي انتخابي كه در اصطلاحنامه هاي مذكور موجود نبودند با فرهنگ‎‏ها و واژگان هاي زمين ‎‏شناسي، فني و مهندسي، كشاورزي، محيط زيست، حقوق، جامعه شناسي و جز اين‎‏ها كنترل شدند.
در اين بانك اطلاعاتي اصل مدارك به زبان‎‏هاي فارسي، انگليسي، فرانسه و آلماني و توصيفگرها به دو زبان فارسي و انگليسي است. مداركي كه داراي چكيده بودند، چكيده آن‎‏ها عيناً به ماشين منتقل شدند.
اطلاعات منتقل شده به كاربرگه ها سپس با فرمت IRANMARC‏ معين و استفاده از نرم افزار CDS/ISIS‏ به ماشين داده شده است. در حال حاضر كارهاي اطلاعاتي مربوط به 7000 مدرك به اتمام رسيده و در پايان طرح، 10000 ركورد و اطلاع ذخيره و بازيابي مي‎‏شوند كه پس از انجام تصحيحات لازم و هماهنگي توصيفگرها و ايجاد ارتباط بين ارجاعات به چاپ مجموعه هاي 1000 تايي از اطلاعات آب اقدام مي‎‏شود.
نتايجي كه از اين بانك اطلاعاتي حاصل مي‎‏شود به قرار زير است:
1. امور آب وزارت نيرو، و كليه سازمان‎‏هاي پژوهشي و دانشگاه هاي كشور با استفاده از اين بانك اطلاعاتي مي‎‏توانند از دوباره‎‏ كاري‎‏هاي تحقيقاتي ممانعت به عمل آورند.
2. اطلاعات آن مي‎‏تواند مورد استفاده در برنامه ريزي آب كشور قرار گيرد و چنانچه كليه مدارك موجود گردآوري شوند و به زور برسند، مي‎‏توان آن‎‏ها را به مجموعه ها و زير مجموعه هاي موضوعي زير دسته بندي كرد:
الف – سدسازي: شامل بخش‎‏هاي مطالعات منابع آب و كنترل سيلاب‎‏ه، آناليز سازه هاي هيدروليك، سدهاي بتني، سدهاي خاكي، ژئوتكنيك، زمين شناسي؛
ب – آب و فاضلاب: شامل آب‎‏هاي سطحي، آب‎‏هاي زيرزميني، آبرساني،…؛
پ – آبياري و زهكشي: شامل بخش‎‏هاي آبياري و زهكشي، كشاورزي، سدهاي انحرافي؛
ت – حفاظت خاك و آب و آبخيزداري: شامل بهره برداري بهينه از منابع آب و خاك،…؛
ث – جنبه هاي مختلف زيست‎‏محيطي آب: شامل بخش‎‏هاي محيط زيست انساني، محيط زيست طبيعي و ارزيابي اثرات زيست محيطي؛
ج – جمعيت: شامل مطالعات مربوط به جمعيت شهرها و روستاهاي كشور،…؛
چ – هواشناسي: شامل مطالعات مربوط به باران، برف، درجه حرارت محيط،…
در اينجا لازم ا ست به شرح مختصري درباره مدارك مربوط به موضوعات فوق اشاره شود.
‏
‏الف – سدسازي
‏سدها ساختمان‎‏هاي عظيم بشر ساخت مي‎‏باشند كه به دليل پيچيدگي و دخالت پارامترهاي فيزيكي، ژئومكانيكي، هيدرولوژيكي، سازه‎‏اي، و فرسودگي مصالح به سرمايه گذاري سنگيني نياز دارند. بعلاوه، سدسازي نياز به تحقيقات قبلي، و پس از ساخت نيز به جهت نگهداري احتياج به بازرسي ادواري و مستمر فني دارد كه در تمام اين مراحل داشتن اطلاعات دقيق، صحيح و كامل مورد نياز است.
يكي از پارامترهايي كه در پروژه هاي سدسازي در ايران بايد به آن توجه داشت، سدهاي واقع در مناطقي است كه از سنگ
‎‏هاي انحلال‎‏ پذير(3) بخصوص سنگ آهك تشكيل شده‎‏اند و با توجه به پايداري و دوام پذيري اين گونه پروژه ها از ديدگاه اقتصادي و هزينه هاي گزافي كه دارند، عدم توجه به وضعيت زمين‎‏شناختي منطقه و ويژگي‎‏هاي فني و مهندسي مشكلاتي به بار خواهد آورد. بررسي زمين شناختي قسمت‎‏هاي جنوب و جنوب غربي (7)“ (8)“ (16) ايران نشان داده كه لايه هاي زمين را در اين مناطق سنگ‎‏هاي كربنه تشكيل داده‎‏اند كه موجب تشكيل مناطق كارستي شده است. داشتن اطلاعات و مدارك لازم در پروژهاي سدسازي بخصوص در اين مناطق كه 06/0 درصد مساحت كل كشور است از اولويت ويژه اي برخوردار است. به همين جهت در اين پروژه ها داشتن شناخت از وضعيت زمين‎‏شناختي، خواص فيزيكي، مكانيكي، شيميايي (17)، (24) سنگ‎‏ها از ضروريات است.
يكي ديگر از پارامترهاي مهم در پروژه هاي سدسازي، زلزله(26) است. با توجه به اين كه سرزمين ايران پوسته‎‏اي چين خورده است كه در آن شكستگي‌ها و گسل‎‏هاي فراواني ديده مي‎‏شود، مدارك مربوط به مطالعات زمين‌شناختي و زلزله شناختي در تأسيسات آبي بخصوص سدها نقش مهمي را ايفا مي‎‏نمايد؛ بخصوص كه زلزله ها از عوامل اصلي رسوب‎‏گذاري در پشت سدها(2) است. بعلاوه به عناويني از پايان نامه ها برخورد شد كه علل رسوب‎‏گذاري در پشت بعضي از سدهاي ايران (4)،(14)،(30) و نحوه رسوب‎‏زدايي (13)، (23) را مورد بررسي قرار داده بودند كه به مجموعه اين بانك افزوده شد.
از نظر جغرافيايي، نيمي از مساحت ايران مناطق كوهستاني، و حدوداً يك چهارم كل كشور داراي شيب بيش از 15 درجه است. اين وضعيت، وقوع زلزله هاي كوچك و بزرگ، همچنين وجود گسله ها و وقوع بارندگي در اين مناطق، پديده‎‏اي را به وجود آورده است كه موجب حركت مواد در دامنه ها (زمين لغزش) (29) مي‎‏شود. بدين لحاظ كليه مدارك مؤسسه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله كه يكي از واحدهاي تابعه وزارت فرهنگ و آموزش عالي مي‎‏باشد و در سال 1368 تأسيس شده مورد بررس قرار گرفت و به گردآوري و آماده سازي مدارك آن اقدام شد.
در اين ارتباط از مجموعه هاي انتشاراتي مركز تحقيقات ساختمان و مسكن، اداره كل مسكن و شهرسازي، وزارت مسكن و شهرسازي، سازمان زمين‎‏شناسي و سازمان نقشه‎‏برداري نيز در اين بانك اطلاعاتي استفاده شده است.
‏
‏ب – آب و فاضلاب
‏در اين مبحث در بين پايان نامه ه، مقالات سميناره، گزارش‎‏هاي تحقيقاتي، و مقالات علمي مجلات به عناوين فراواني برخورد شد كه درباره آب‎‏هاي سطحي (رودخانه ها و چشمه ها و …) آب‎‏هاي زيرزميني (شامل چاه ها و قنات‎‏ها و …) و نوسانات سطح اين آب‎‏ها بود. همينطور وضعيت كيفي آب مشروب برخي از شهرها و روستاها بررسي شده بود. در مبحث فاضلاب به عناويني درباره چگونگي استفاده از فاضلاب‎‏ها (20)، بررسي‎‏هايي بر روي مقدار فلزات سنگين يا سموم حاصل از پساب و فاضلاب (28) صنايع و تغييراتي كه آن‎‏ها بر خواص شيميايي آب‎‏هاي سطحي و زيرزميني (5)، (11)، (12) ايجاد مي‎‏نمايند، يا عناويني كه در جهت بهبود كيفيت آب نوشته شده‎‏اند برخورد شد. نتايج بسياري از بررسي‎‏ها كاربردي است. به عنوان مثال موضوعي يكي از اين مدارك ”بررسي و مقايسه ميزان آب شستگي (Scour‏) اطراف آب‎‏شكن (Groin‏)هاي باز با استفاده از مدل هيدروليكي (19) است و پژوهشگر به اين نتيجه رسيده كه به منظور ممانعت از فرسايش سواحل ايران، استفاده از آب‎‏شكن‎‏هاي باز مناسب‎‏تر از نوع بسته آن است و تأكيد مي‎‏نمايد كه اين سازه ها در ارتباط با فرسايش سواحل تاكنون در ايران طراحي و اجرا نشده است. با يك بررسي اجمالي از مدارك گردآوري شده در موضوع آب و فاضلاب، برناكامل بودن تحقيقات و اين كه اكثر تحقيقات انجام شده به صورت پراكنده بوده و بدون استفاده از نتايج آن رها شده
‎‏اند و به اين كه هيچ انسجام و هماهنگي بين آن‎‏ها برقرار نيست پي مي ‎‏بريم.
‏پ- آبياري و زهكشي
‏در مبحث آبياري,‌عناوين كار شده شامل تحقيقاتي است درباره روش‎‏هاي مختلف آبياري و مقايسه آن‎‏ها با روش‎‏هاي آبياري سنتي (27) در ايران، چگونگي استفاده از آب‎‏هاي شور و لب شور (21)، ايجاد سدهاي مخزني براي تعديل شوري آب‎‏، بررسي علل شوري آب بعضي از رودخانه ه، و بررسي اثر رژيم‎‏هاي مختلف آبياري گياهان. در اين رابطه مقدار آب آبياري، راندمان مصرف آب و نياز آبي گياه (تبخير و تعريق حقيقي)، و ايجاد پتانسيل آب و خاك بررسي شده است. احداث شبكه هاي آبياري و زهكشي، و روش‎‏هاي مختلف استفاده از آب‎‏ هاي شور در آبياري مورد مطالعه قرار گرفته است.
‏ت – حفاظت خاك، آب و آبخيزداري
‏در اين ارتباط مطالعات وسيعي در مؤسسه تحقيقات خاك و آب وزارت كشاورزي انجام شده و خاك‎‏هاي نقاط مختلف كشور به صورت اجمالي، تفصيلي و نيمه تفصيلي بررسي شده كه سعي گرديد كليه مطالعات مرتبط با موضوع آب و خاك در اين ارتباط با كنترل سيلاب و مهار آن، فرسايش خاك (22) و آب شستگي و همچنين مطالعات زمين ‎‏شناختي در ارتباط با تغذيه مصنوعي، و استفاده از آب‎‏هاي شور كويرهاي ايران برخورد شد كه اين نوع مدارك نيز گردآوري شدند.
‏ث – جنبه هاي مختلف زيستي محيطي آب
‏در بين مدارك گردآوري شده، عناوين متعدد دال بر بررسي وضع بهداشتي آب‎‏هاي سطحي و زيرزميني است. بررسي غلظت تركيبات ازته، كلروره، آرسنيك و تركيبات سمي در آب‎‏هاي زيرزميني، و بررسي‎‏هايي درآب‎‏هاي زيرزميني، و بررسي‎‏هايي درباره آب رودخانه هاي مختلف ايران از نظر بهداشتي يا آب لوله‎‏كشي برخي از شهرهاي ايران از نظر فيزيكي، شيميايي، باكتريولوژيكي و انگلي (1) مشاهده شد.
مطالعاتي هم صورت گرفته كه نشاندهنده آلودگي آب چشمه هاي آب معدني و آب‎‏ هاي گرم است كه اين دسته نيز گردآوري شدند. بررسي مقدماتي كليه اين مطالعات دال بر پراكنده و ناكامل بودن آن‎‏ها است.
‏ج ـ جمعيت
‏آب و جمعيت لازم و ملزوم يكديگرند؛ بدين لحاظ در توسعه شهرها بررسي وضعيت جغرافيايي، ميزان آب‎‏هاي سطحي و زيرزميني، و جمعيت از اهميت ويژه اي برخوردار است. بدين جهت از ابتداي طرح، كليه بررسي‎‏هايي كه در اين باره انجام شده در مد نظر بوده و به گردآوري مدارك آن اقدام شده است. بدين لحاظ آب مورد نياز جمعيت شهره، واگذاري انشعاب، واگذاري اشتراك فاضلاب، لوله گذاري آب، لوله گذاري فاضلاب و فروش آب در اين مبحث مطرح است. بررسي هاي مربوط به كيفيت آب از نظر بهداشتي، فيزيكي، شيميايي، ميكروبي، انگلي و علل آلودگي، (18) همچنين بررسي‎‏هاي مربوط به مواد مورد نياز جمعيت در آب مصرفي، مانند يد و فلوئور (15)، (10) و روش‎‏هاي انداز هگيري و تنظيم مقدار اين عناصر مفيد گردآوري شده است.
‏چ- هواشناسي
‏واقع شدن ايران بر روي كمربند خشك جهاني موجب شده كه رژيم‎‏هاي بارندگي آن از ويژگي