تحقیق تأثير صورخيال ادبي برنگارگري مكتب شیراز 21 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 19 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

1
‏ت‏أ‏ثير صورخيال ادبي برنگارگري مكتب ‏شيراز
‏
‏چكيده:
‏ خيال از عناصراساسي شكل گيري يك اثرهنري است.صورت هاي خيالي كه هنرمندان براي بيان مقاصد وانديشه هاي خود به كار مي گيرندعموما ريشه در ‏باورهاي اساطيري وفرهنگي دارد.ازاين رو ميان صورت هاي خيالي هنرهاي مختلف نوعي قرابت وخويشاوندي برقراراست وغالبا هنرهاي مختلف در‏بكارگيري‏ صورت هاي خيالي تحت تاثير يكديگر هستند.
‏ادبيات ونگارگري از ديرباز در خدمت يكديگر بوده اند.در حاشيه ي نسخ خطي براي بيان روشن تر متن ادبي از تصاويرنگارگري استفاده مي شدودر حقيقيت نگارگري بيان تجسمي ‏متن ادبي بوده ‏ومفاهيم ادبي را با زبان خط ورنگ به تصوير مي كشيد‏ه است‏.در مقابل ادبيات نيز بيان ذهني وانتزاعي صورت نگاري بوده است.
‏در مكتب شيراز اين نمود عيني تر مي شود وهنرمندان شيراز به منظور ايجاد ارتباط بيشتر بين متن ادبي وتصوير‏،‏شعررادر چهارطرف يابالا وپاين تصاوير مي نوشتند.
‏كليد واژه‏‌‏ها:‏ ‏ادبيات ‏ ـ نگارگرـ ‏صورخيال‏ ـ ‏نماد
2
‏پ‏ي‏وند کتابت و نگارگری از د‏ي‏رباز‏:
‏ مینیاتور (miniature‏ ) را اروپائیان عموماً در مورد تک چهره ها‏ی کوچکی که در سده ی 18 روی عاج ب‏ا آبرنگ نقاشی می شد به کار می بردند ‏که در این صورت از ریشه ی لات‏ين minor‏ ‏به معنای کاستن و کوچک کردن مشتق شده است. لیکن در اصل این واژه را به تصاویر کتب خطی اطلاق می کرد‏ند که در اینصورت، ‏از ‏کلمه ی لاتینی miniare ‏یعنی رنگ کردن با سر‏نج ریشه گرفته است. (مقدم اشرفی،‏19:1367 ).
‏ ‏ارزش زينتي نسخ خطي با كيفيت نگاره ‏هاي آن برآورد مي ش‏د.كتابت ونگارگري پيوندي ديرينه دارند‏ ‏به اين معني كه بااتمام کتابت‏ ‏،‏کار ‏نقاش ‏آغاز ‏مي شد‏. او در سلسله مراتب تهیه کنندگان نسخه خطی بعد از خوشنویس قرا‏ر داشت‏. نگارگری ایرانی در عرصه هنر کتاب آرایی رشدکرده، و از اینرو با نگارشگری پیوند بی واسطه داشته است. در آن روزگار به منظور انتشار آثار منظوم و منثور سخنوران بزرگ، متون را باخط خوش می نگاشتند، و سپس این وظیفه را برعهده نقاش می گذاشتند ‏که او بنابر انتخاب خود و یا طبق سنت معمول بخش هایی از متن را به تصویر درآورد و برکتاب بیفزاید.
‏ ‏از آنجاييكه نق‏ّ‏اشان غالباً خط‏ّ‏اط هم بودند ‏با جوهر و روح کار خوشنویس آشنایی کامل داشت‏ند‏.‏نقاش وخوشنويس هر دودر جهت انتقال انديشه سخنور مي كوشيدند ودر اين راستا نقش وخط مكم‏ّ‏ل يكديگر بودنداز اين رو همبستگي وارتباطي ريشه اي بين نقش وخط برقرار گرديد‏. ارتباط ب‏ن‏یا‏د‏ی بین عمل نوشتن و عمل ‏نقش کردن آنچنان بود که در زبان فارسی، فعل نگاریدن یا نگاشتن ‏–‏ و لغات و کلمات مشتق از آن ها ‏–‏ هر دو معنا را می رساند . ‏وظيفه ي نگارگر ترسيم وتجسم نگاشته هاي كاتب بود.اما از آنجايي‏ ‏كه كلام اديبان عموما آميخته به انواع استعارات وصورت‏ ‏هاي خيالي وانتزاعي بود،ترسيم اين عقايددر قالبي تجسمي دشوار مي نمود با اينهمه نگارگران توانستند بازبان خط ورنگ صور ذهني را به صور عيني تبديل كنند.از آنجايي‏ ‏كه شاعران ونگارگران ديدگاه هاي زيبايي شناسي،اعتقادي وفكري مشترك داشتندزبان خط ورنگ توانست ترجمان خوبي براي ترسيم افكار وانديشه هاي شاعران باشد.
4
‏تصويري از ‏يك نسخه خطي ‏همراه با نگارگري
‏(‏استفاده از نگاره ها به منظور تجس‏ّ‏م اشعار‏)
‏ ‏لزوم به کارگیری نماد در ادبی‏ّ‏ات و نگارگری:
‏ ‏هدف از آفرينش ادبي وهنري عيني‏ّت بخشيدن به زيبايي است.‏درنگاه شاعروهنرمند قلمروزيبايي باجهان معني قرين است .
‏ ‏درادبيات ‏عرفانی زیبایی صفتی وابسته به جهان‏ مادی نیست و به تن آدمی بستگی ندارد بلکه جمال خاصی‏ّ‏تی است روحانی و مربوط به ‏روح و جز باسلاح روشنایی درون‏ی آن را نمی ‏توان دريافت. نگ‏ا‏ر‏گر‏ان نيز‏زيبايي راامري روحاني مي دانستند.‏برحسب نظر عموم نگارگری ‏ایران از مانیگری سرچشمه می گیرد‏.‏زيرا ‏مانی از ‏تصاويري ‏برای ‏مصو‏ّ‏ر ساختن ‏کتب دینی سود می جست‏ كه اين تصاوير شباهتي تام با صور نگارگري دارد از اين روعموما منشا اين هنر را نزد ماني مي جويند‏.‏ مانویان آسیای‏ مرکزی هرچه را زیبا و جمیل بود‏مورد پرستش قرار می دادند. درمیان مانویان هنر نقاشی جنبه ی تربیتی قوی داشته است: ‏«‏وظیفه ی این هنر آن بوده است که توجه‏ ‏را به عوالم بالا ‏جلب نماید: عشق و ستایش را به سوی ‏«‏فرزندان نور‏»‏ متوجه سازد و نسبت به ‏«‏زاده های تاریکی‏»‏ایجاد نفرت نماید. ‏تذهیب کاری کتاب های مذهبی که نزد مانویان رواج بسیار داشته در حقیقت صحنه ای‏ از‏ نمایش ‏«‏آزادکردن نور و روشنایی‏»‏ به شمار می رفته است.‏ در این ‏راه ‏مانویان‏ برای نمایش روشنایی در‏آثارخوداز ‏فلزات گرانبها بهره جویی می کردند‏»‏.موضوع به کاربردن فلزاتی چون طلا و نقره که به فراوانی در مینیاتور ایرانی متداول گردید دنباله ی مستقیم همان
4
‏ سنت هنر مانوی به شمارمی رود. ‏استعمال این فلزات همانطور که اشاره شد برای منعکس کردن نور و ایجاد پرتوهایی‏ است‏ که با روح بیننده وارد تبادل معنوی خاص ‏می گردند. بنابراین اگر وضع سایه و روشن در نق‏ّ‏اشی های ایرانی از آغاز کنار گذاشته شده است در مقابل هنرمند ایرانی هرگز از نمایش روشنایی و نور محض که در بیان هنرمندان نق‏ّ‏اش بدان از رنگ تعبیر‏ شده است غافل نبوده است.‏(تجویدی، 41:1352)‏.
‏ ‏باتوجه به آموزه هاي ‏دين مانوي ،نگارگري زيبايي رادر‏امورقدسي‏ مي جويد‏.‏آن هنگام كه ‏هنردر پی بیان مفاهیم عمیق درونی و قدسی است نمی تواند ‏به زبانی واقع گرایانه متوس‏ّ‏ل ‏گردد‏ ‏دراين هنگام گوياترين زبان براي بيان امور معنوي،زبان نماد ونشانه‏ ‏است‏. ‏درهنراسلامي ‏تقلید یا توصیف طبیعت ‏هدف هنرمند‏نیست بلکه ‏هنرمند برآن است تاتصويري‏ خیال انگیز، شاعرانه و نمادین ‏از‏انسان و محیط او‏ترسيم كند.‏در نگارگری نمونه آفرینی آرمانی موردتوج‏ّه نگارگر بوده واوهرچیز را در‏هياتي نمادين به نمایش مي گذارد.
‏ ‏ ‏نگاره هاي ايراني در فضايي مثالي ترسيم مي شوند‏.‏عالم مثال از این جهت که عل‏ّ‏ت عالم مادی است همواره موردتوجه هنرمند ایرانی بوده است. اين عالم به این جهت که بین دو عالم مجر‏ّدو‏معقول‏ ،‏ و مادی و محسوس قراردارد دارای هر دو خواص مادی (از جهت قابل رؤیت بودن) و غیرمادی (از جهت غیرقابل لمس بودن) است. ‏در ترسیم این فضای مثالی‏ ‏محدودنبودن به زمان و مکان مادی سبب می شود نگارگر ق‏ادر باشد در یک زمان اشیاء را‏از چند زاویه ی مختلف رؤیت کند.مطلق نبودن زمان در این فضا سبب ترسیم تمامی اوقات (حتی صحنه های شب) در ‏ن‏وری یکدست و یکنواخت شده است. عدم محدودی‏ّ‏ت به زمان و مکان فیزیکی در نگارگری ایرانی امکانات بیان بصری بیشتری در ا‏ختیار هنرمند نگارگر قرار می دهد‏.در نگارگری صورت ها و اشکال طبیعی و محسوس باید به منزله ی نمادهای سازنده ی ‏اصول مابعدالطبیعی درک شوند. به عنوان مثال شکل مارپیچ یا حرکت اسپیرالی که در ساختار کلی بسیاری از نگاره ها وج‏ود دارد دارای پیامی مفهومي است.‏بدين صورت كه ‏انقباض و انبساط‏ مستمر‏ و حرکت به سوی درون و برون ‏،‏تصویری از تداوم بین عالم کبیر و عالم ص‏غیر را ارائه می کند.‏ ‏(گودرزی، 89:1386) از این رو به کار گرفتن نماد برای گنجاندن مفاهیم عالم مثال در قالبی قابل فهم، ضروری می نماید. ‏يكي از‏عن‏ا‏صر اساسی در تصویرپ‏ردازی و ‏نمادسازی‏ یک اثر هنری‏،صور خيال‏ است.‏
‏صورخي‏ال، اسطوره
‏ ‏ما می توانیم ‏«‏خیال‏»‏ را به معنی مجموعه ی تصر‏ّ‏فات بیانی و مجازی در شعر به کار بریم و ‏«‏تصویر‏»‏ را با مفهومی اندک وسیع تر، شامل هرگونه بیان برجسته و شاخص بدانیم، اگرچه از انواع مجاز و تشبیه در آن نشانی نباشد. تصاویر گاه بدون کمک مجاز و تشبی‏ه به خودی خود جنبه ی تخی‏ّ‏لی دارد‏ (شفیعی، 16:1375)‏.
‏ بهره گیری ازاساطیردر‏ساخت تصویرهای شعری گوی‏ندگان قدیم بسیار قابل توجه است.”اسطوره”درشعر فارسی،‏گاه یک سوی صور خیال ‏شاعران را تشکیل می ده