تحقیق اثرات تنش شوري بر جنبه هاي مورفولوژيكي و عملكرد دو رقم كلزا 34 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 29 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏1
‏اثرات تنش شوري بر جنبه هاي ‏مورفولوژيكي و عملكرد دو رقم ‏كلز‏ا‏ (Brassica napus L. cv. Okapi & symbol)
‏1- ‏واحد علوم تحقيقات تهران‏،‏ ‏2- ‏دانشگاه تربيت معلم تهران‏،‏ ‏3- ‏دانشگاه فردوسي مشهد
‏چكيده:
‏ك‏لزا (Brassica napus)‏ گياهي است دانه روغني از خانواده چليپائيان (Cruciferae)‏ با نام تجاري .Canola‏ مقدار كم اسيدهاي چرب اشباع در بذر اين گياه باعث شد‏ه‏ كه بعنوان يك منبع مهم روغن خوراكي در ميان دانه هاي روغني مورد استفاده قرار گيرد. در اين تحقيق ارقام okapi‏ (بردبار به شوري )‏ ‏و‏ symbol‏ (حساس به شوري) اين گياه در شرايط‏ آزمايشگاهي و گلخانه اي‏،‏ تحت 5 ‏تيما‏ر مختلف شوري شامل 0‏،‏ 3‏،‏ 6‏،‏ 9‏،‏ 12 دسي زيمنس بر متر (ds/m)‏ مطالعه گرديدند. در شرايط آزمايشگاهي‏،‏ درصد و سرعت جوانه زني بذرها و رشد دانه رستها اندازه گيري شد. در شرايط گلخانه اي نيز‏ عوامل‏ ‏(‏فاكتورهاي‏)‏ رشد در مرحله رويشي‏،‏ زايشي و محصول دهي اندازه گيري شدند. نتايج‏ آزمايشها‏ نشان دا‏د كه‏ در شرايط آزمايشگاهي‏،‏ درجه شوري 3 دسي زيمنس بر‏ متر آثار مفيدي بر رشد ‏ك‏لزا در هر دو رقم د‏ارد‏،‏ در حاليكه در تيمارهاي سنگين‏ تر بويژه 12 دسي زيمنس بر متر‏،‏ سرعت و درصد جوانه زني‏،‏ رشد دانه رستها و فاصله تارهاي كشنده تا نوك ريشه كاهش‏ مي‏ يا‏بد‏. با اعمال تيمارهاي شوري در محدوده 12 تا 20 (ds/m)‏،‏ غلظت حد آستانه جوانه زني در شرايط آزمايشگاهي براي رقم okapi‏، 14 ‏و بر‏اي‏ رقم symbol‏،‏ 13 ds/m‏ تعيين گرديد. در اين ارقام تاثير تنش شوري بر مرحله جوانه زني نسبت به مراحل بعدي نمو كمتر ‏مي‌‏باشد. در شرايط گلخانه اي‏،‏ شوري خاك تا ميزان 3 دسي زيمنس بر متر‏،‏ بر رشد رويشي و محصول دهي هر دو رقم تاثير‏ي‏ نداشت ولي با افزايش ميزان شوري‏،‏ بيشتر از اين حد آستانه‏،‏ افزايش وزن ‏زي‏ ‏تو‏د‏ه تر به خشك‏،‏ ضخامت برگها‏،‏ ‏طولاني شدن ‏پلاستو ك‏رون، ضخيم شدن‏ اگزين دانه‏ هاي‏ گرده و‏ افزايش‏ وزن هزار غلاف مشاه‏ده گرديد. در حاليكه تعداد برگها‏، شاخه ها‏،‏ طرحهاي اوليه گل‏،‏ گلها,‏ تعداد و طول غ‏لافها,‏ تعداد دانه در‏ هر‏ غلاف ‏و ‏وزن ‏هزار دانه كاهش يافت. بيشترين اثر باز دارندگي در تيمار dsm-1‏12‏ و در رقم symbol‏ بيشتر از okapi‏ بود. ‏شاخص ‏هاي طول غلاف‏،‏ پلاستو كرون‏ و تعداد گلها بيشتر از ساير ويژگي ها تحت تاثير تنش شوري قرار گرفتند.
‏3
‏ واژه هاي كليدي‏: تنش شوري‏،‏ كلزا‏،‏ جوانه زني‏،‏ عملكرد
Abstract
Rapeseed (Brassica napus L.) is an oil-seed plant belongs to cruciferae family, with commercial name “Canola”. because of its low saturated fatty acid contents, canola is becoming increasingly source of edible oil among oil seeds. In this study, two cultivars of Canola, okapi (tolerant cv.) and symbol (sensitive cv.) were studied under five salinity treatments including 0, 3, 6, 9, 12 dsm 1, in laboratory and green-house conditions. in the laboratory, percentage and rate of germination and growth of seedlings, were assayed. in green-house conditions, growth parameters were measured in vegetative, generative and harvesting phases. the results showed that percentage and rate of germination, growth of seedlings and distance of root hairs from root tip, were decreased by salt solutions especially by 12 dsm-1. however these parameters, were increased by 3 dsm-1 treatment. Also by treating with salt solutions in the range of 12-20 dsm-1 ,threshold concentration for germination was determined as 14 dsm-1 for okapi and 13 dsm-1 for symbol. Morever it was determined, in these cultivars, the effect of salinity stress, on germination phase is less than other phases. in green-house conditions, vegetative growth and yield of both cultivar were unaffected by soil salinity up to 3 dsm-1. but increasing in salinity levels above this threshold, increased the ratio wet/dry biomass, thickness of leaves, plastochronic periode, thickness of pollen exine, weight of 1000- pod. otherwise number of leaves, branches, flowers, flower primordiums, pods and length of pods, number of seeds in per pod, and weight of 1000-seed were decreased. the most inhibitory effect was in 12 dsm
‏4
-1 treatment and for symbol was more than okapi. The length of pods, plasto chronic periode and number of flowers were affected by salt stress more than others
Keywords: slat stress, canola, germination, yield.
‏مقدمه
‏در طول تاريخ‏،‏ تنش‏ هاي‏ محيطي حاصل از غلظتهاي بالاي نمك در خاك‏،‏ يكي از جدي تر‏ين‏ عوامل محدود كننده توليد محصولات كشاورزي به ويژه در گياهان حساس به شوري بوده است. در حال حاضر شوري خاك بر توليدات كشاورزي در بخش بزرگي از نواحي كم باران دنيا اثر ‏مي‌‏گذارد. ‏(‏ zhang 200l‏)‏.‏ روش متداول براي توليد محصول در نواحي كم باران‏،‏ استفاده از ‏ارقام ‏مقاوم به شوري‏،‏ اصلاح آب و خاك‏ براي‏ رفع نياز محصول زراعي و يا انتخاب ارقام اصلاح شده ژنتيكي است.‏ ‏(‏ Puppala. 1999‏)‏.
‏جوانه زني يكي از حساس ترين مراحل زندگي يك گياه زراعي در برابر شوري است. عدم جوانه زني در خاكهاي شور اغلب نتيجه غلظتهاي بالاي نمك در منطقه اي است كه بذر در آن كاشته شده‏ است‏،‏ زيرا محلول نمك حركت رو به بالا داشته و به دنبال آن تبخير در ‏سطح خاك انجام ‏مي‌‏شود‏.‏ ‏(Bernstion 1974‏)‏.‏ اين نمكها در جوانه زني و رشد گياه‏ان‏ زراعي اختلال ايجاد ‏مي‌‏كنند ‏(Fowler 1991‏ )‏.‏ نتيجه تحقيقات مختلف نشان داده است كه رشد دا‏نه رستها و گياهان‏،‏ سطح برگها و‏ زي توده‏ ريشه و ساقه در پاسخ به شوري خاك كاهش ‏مي‌‏يابد‏ Redmann 1994)‏)‏.‏ خاك و آب شور اثرات زيانباري بر ميزان محصول‏ ‏ك‏لزا دارند‏.
Puppala 1999)‏)
‏ك‏لزا (Brassica napus L. )‏ از خانواده براسيكاسه بوده و در 53 كشور از 6 قاره دنيا و در مساحتي حدود 2/42 ميليون هكتار كشت ‏مي‌‏شود و ميانگين محصول آن 1451 كيلوگرم در هكتار ‏مي‌‏باشد. قاره آسيا به تنهايي‏ 1/59 درصد سطح زير كشت كلزا‏ اما ‏فقط 6/48 درصد توليد دنيا را ‏دارد‏. ‏(yadava 2004 ‏)‏.‏ تحمل به شوري گونه هاي خانواده ‏كلميان‏ (از جمله كلزا) بين خانواده‏ غلات‏ با بيشترين تحمل و خانواده ‏باقلاييان‏ با كمترين تحمل قرار ‏مي‌‏گيرد (Arshad 2001‏)‏.‏ كلزا يك گياه تغيير يافته ژنتيكي با مقدار پايين اوروسيك اسيد (
‏5
‏مي‌‏شود. مقدار كم اسيدهاي چرب اشباع‏ (
‏بررسي چگونگي اثر شوري بر روي گياهان از سالها قبل بوسيله پژوهشگران دنبال شده و به نتايج قابل توجهي رسيده است. اما هنوز نكات ناشناخته زيادي در مورد عملكرد ناشي از شوري Nacl‏ بر رو‏ي گياهان بويژه گياهان استراتژيك‏ نظير‏ كلزا كه كشت آن در كشور رو به گسترش است‏،‏ باقيمانده است. در اين پژوهش اثر غلظتهاي متفاوتي از Nacl‏ بر روي جوانه زني و رشد دانه رستها همچنين برخي ويژگيهاي مورفولوژيكي و عملكرد ارقام حساس و بردبار به شوري كلزا بررسي گرديد.
‏روش بررسي
‏در اين تحقيق دو رقم كلزا مورد استفاده قرار گرفت: رقم بردبار به شوري (okapi)‏ و رقم حساس به شوري .(symbol)‏ بذر اين ارقام از مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان خراسان تهيه گرديد. به منظور بررسي‏ اثر‏ Nacl‏ بر جوانه زني و رويش بذرها‏،‏ در آزم‏ايشگاه ابتدا بذرها با هيپوكلري‏ت‏ سديم 7% به مدت 20 دقي‏قه سترون شده و سپس ‏در‏ ظروف پتري محتوي ماسه استريل كشت شدند. براي هر تيمار 4 پتري در نظر گرفته شد و در هر پتري 25 بذر كشت شد. غلظتهاي مختلف محلول كلريد سديم با هدايت الكتريكي (EC)‏ 0‏،‏ 3‏،‏ 6‏،‏ 9‏،‏ 12 (ds/m)‏ تهيه‏ و‏ به هر پتري حدود 7 ميلي ليتر‏ محلول‏ اضافه شد‏.‏ پتريها در دماي0c‏ 25 ‏ ‏قرار داده شدند‏.‏ درصد رويش و سرعت رويش بذرها ثبت و مقايسه شد. پس از 5 روز‏،‏ دانه رستهاي حاصل جمع آوري شده و طول ريشه چه‏،‏ طول ‏محور زير لپه (‏ساقه چه‏)‏ و فاصله بين تارهاي كشنده تا نوك ريشه‏،‏ در ارقام مورد ‏آزمايش‏ اندازه گيري و ثبت شد. ‏براي‏ تعيين غلظتي كه در آن جوانه‏ زني‏ بذر ارقام فوق متوقف ‏مي‌‏شود‏،‏ غلظتهاي بالاتر محلول كلريد سديم در دامنه 14 تا 20 (ds/m)‏ تهيه شد و بذرهاي دو رقم كلزا توسط اين محلول‏ ها‏ تيمار شدند. ‏چون‏ د‏ر‏ تيمار ds/m‏ 3 اثر افزايشي در جوانه ز‏ني و رشد دانه رستها مشاهده گردي‏د،‏ براي مشخ‏ص نمودن غلظتهائي كه ممكن است